-
1 σῆμα
A sign, mark, token, Il.10.466, 23.326, Od.19.250, etc.; of the star on a horse's forehead, Il.23.455;ἥβης σήματα γεινομένης Sol.27.4
;νέφος σ. χειμῶνος Archil.54
; esp.1 sign from heaven, omen, portent, in phrases,σήματα φαίνω Il.2.353
, cf. 308;κτύπε Ζεύς, σ. τιθεὶς Τρώεσσι 8.171
;δεικνὺς σ. βροτοῖσι 13.244
;θεοῦ σάμασιν πιθόμενοι Pi. P.4.200
, cf. 1.3; φλογωπὰ ς. A.Pr. 498, cf. Ch. 259; of things heard as well as seen,ἔπος φάτο σ. ἄνακτι Od.20.111
.2 generally, sign to do or begin something,τόδε σ. τετύχθω 21.231
;σ. ἀροτοῖο Hes. Op. 450
; esp. watchword,τί τὸ σῆμα; θρόει E.Rh.12
(anap.), cf. 688; battle-sign, signal,σ. μάχης Id.Ph. 1378
.3 sign by which a grave is known, mound, cairn, barrow, Il.2.814, etc.; ; ἐπὶ σῆμ' ἔχεεν raised a mound, Il.6.419, etc.;σ. κυνός E.Hec. 1273
: c. dat. pers.,σῆμά τέ οἱ χεύω Od. 2.222
;σῆμά τέ μοι χεῦαι.. ἀνδρὸς δυστήνοιο 11.75
;σάματι πὰρ Πέλοπος Pi.O.10(11).24
; grave, tomb, Hdt.1.93, 4.72, Berl.Sitzb. l.c., etc.; τὸ δημόσιον ς. Th.2.34;στῆλαι ἀπὸ σημάτων Id.1.93
, cf. Ar.Th. 886, 888, etc.; ἤδη του.. ἤκουσα τῶν σοφῶν ὡς τὸ μὲν σῶμά ἐστιν ἡμῖν ς. Pl.Grg. 493a, cf. Cra. 400c.4 mark to show the cast of a quoit or javelin,ὑπέρβαλε σήματα πάντων Il.23.843
;ὑπέρπτατο σ. πάντων Od.8.192
; also, boundary, D.P.18.5 token by which any one's identity or commission was certified,μιν ἐρέεινε καὶ ᾔτεε σ. ἰδέσθαι Il.6.176
, cf. 178; σ. λυγρά, of written characters or symbols, ib. 168; mark, token on the lot of Ajax, 7.189; so, device or bearing on a shield, by which a warrior is known, freq. in A.Th., as 387, 404, E.El. 456 (lyr.); of the seal set on a box, τῶνδ' ἀποίσεις ς. S.Tr. 614; mark made by an illiterate person, PMasp.163.37 (vi A.D.).6 constellation, mostly in pl., heavenly bodies, S.Fr. 432; also λαμπρότατος μὲν ὅ γ' ἐστί, κακὸν δέ τε σῆμα τέτυκται, of Sirius, Il.22.30. (Perh. cogn. with Skt. dhyāti 'thinks'.) -
2 ὑπερβάλλω
A- βαλέω Od.11.597
: [dialect] Ep. [tense] aor. 2ὑπειρέβαλον Il.23.637
:— throw over or beyond a mark, overshoot,ὑπέρβαλε σήματα πάντων Il.23.843
; τόσσον παντὸς ἀγῶνος (sc. σήματα) ὑπέρβαλε ib. 847; δουρὶ ὑ. Φυλῆα beat him in throwing with it, ib. 637.2 ὅτε μέλλοι ἄκρον [ λόφον] ὑπερβαλέειν force the stone over the top, Od. l.c.3 intr., run beyond, overrun the scent, of hounds, X.Cyn.6.20.II in various metaph. senses:1 outdo, excel, surpass, overpower,δέδοικα μὴ πρὶν πόνοις ὑπερβάλῃ με γῆρας E.Fr.453.5
(lyr.): c. gen., Pi.Fr.33; .2 go beyond, exceed, ;ὑ. πόσιος μέτρον Thgn.479
;τὴν τοῦ μετρίου φύσιν Pl.Plt. 283e
;ὑ. τὰ ἱκανά X.Hier.4.8
: of Time,ὑ. ἑκατὸν ἔτεα
exceed years, in age, Hdt.3.23; ὑ. τὰς τρεῖς ἡμέρας delay longer than.., Hp.VC14; ὑ. τὸν χρόνον exceed the time, i. e. be too late, X.HG5.3.21; ὑ. τὸν καιρόν exceed reasonable bounds, Democr.235, D.23.122: in number, intensity, etc.,ἡδοναὶ ὑ. λύπας Pl.Lg. 734b
, cf. Prt. 356b ([voice] Pass.): c. dat. modi, exceed one in..,πάντας ἀνθρώπους τόλμῃ καὶ μιαρίᾳ X.HG7.3.6
;ἅπαντας ἀνθρώπους ὠμότητι D.18.275
: abs.,ὑ. πρὸς ἀρετήν Pl.Lg. 945c
.b c. gen. pro acc.,ἆρα λύπῃ ὑ. τὸ ἀδικεῖν τοῦ ἀδικεῖσθαι; Id.Grg. 475c
, cf. Lg. 734a;ὑ. τῆς συμμετρίας Arist.Pol. 1284b8
, cf. HA 503b22.3 abs., exceed, αἱ μέσαι ἕξεις πρὸς μὲν τὰς ἐλλείψεις ὑπερβάλλουσι compared with their defects are in excess, Id.EN 1108b17; exceed all bounds, A. Pers. 291, E.Ba. 785, Th.7.67, Pl.Tht. 180a; οὐχ ὑπερβαλών keeping within bounds, Pi.N.7.66;μή νυν ὑπέρβαλλ', ἀλλ' ἐναισίμως φέρε E. Alc. 1077
: c. dat. modi,ὑ. τῇ μοχθηρίᾳ Ar.Pl. 109
;ἀδυναμίᾳ τοῦ δοξάσαι Pl.Tht. 192c
, cf. X.Mem.4.3.7;ἀνοίᾳ D.8.16
.b freq. in part. ὑπερβάλλων, ουσα, ον, exceeding, excessive,ὑ. δαπάνη X.Hier.11.2
; ἡδονή, ἔπαινοι, Pl.R. 402e, Phdr. 240e;θεάματα ταῖς δαπάναις ὑ. Isoc.4.45
, cf. Pl.Lg. 899a; οἱ ὑπερβάλλοντες, opp. οἱ καταδεέστεροι, Isoc.9.13;τὰ ὑ.
an over-high estate,E.
Med. 127 (anap.);φεύγειν τὰ ὑ. ἑκατέρωσε
extremes,Pl.
R. 619a; τὸ ὑ. αὐτῶν such part of them as goes beyond that, Th.2.35; οἱ ὑ. [ λόγοι], title of work by Thrasymachus (Fr. 7), perh. overpowering arguments.4 overbid or outbid at auction,ἀλλήλους Lys.22.8
, POxy.1633.5 (iii A. D.); τὸ ὑπερβάλλον the overbid, PPetr.3p.195 (iii B. C.): abs., go on further and further, in making offers, προέβαινε τοῖσι χρήμασι ὑπερβάλλων he went on bidding more and more, Hdt.5.51;ᾔτει τοσαῦτα ὑπερβάλλων Th.8.56
, cf. And.1.133:— [voice] Pass.,ἕνεκα τοῦ-βεβλῆσθαι τὴν οἰκίαν POxy.513.25
(ii A. D.); v. infr. B. 1.3.5 Adv. exceedingly,Pl.
R. 492b, Epicur. Nat.2.2, SIG685.36 (Crete, ii B. C.), Phld.Lib.p.7O., 2 Ep.Cor.11.23; written ὑπερβαλόντως in IG12(7).410.12 ([place name] Amorgos); opp. μετρίως, Isoc.1.28.III pass over, cross mountains, rivers, and the like , ; ; ;τὰς Ἄλπεις εἰς τὴν Ἰταλίαν Str.7.2.3
: c. gen., (where Dobree suggested θριγκοὺς τούσδ'): metaph., surmount,τάσδ' ὑ. τύχας Id.Alc. 795
.c abs., cross over,ἐς τὴν ἄνω Μακεδονίην Hdt.8.137
, cf. X.An.4.6.10; πρὸς τοὺς Θρᾷκας ib. 7.5.1; κατὰ λόφους τινάς ib.6.5.7.2 of water, run over, beat over, c. gen., ; of rivers, overflow,τὰς ἀρούρας Hdt.2.111
: abs., of a kettle, boil over, Id.1.59; of the sea,ἢν δ' ὑπερβάλῃ.. πόντος E.Tr. 691
.3 of the sun, to be very hot, Hdt.4.184.4 exceed, i. e. overlap, a base, Euc.6.29; cf. ὑπερβολή IV.—Note, the case that follows is almost always the acc.; the gen. occurs in a few exceptional instances, v. supr. 11.2 b, 111.1 and 2.B [voice] Med., with [tense] pf. [voice] Pass., = A. 11, outdo, overcome, conquer, τινα Hdt.5.124, Ar.Eq. 758 (lyr.), Nu. 1035;τὴν βασιλέος δύναμιν Hdt.8.24
;μάχῃ ὑ. τινά E.Or. 691
;φίλτροις ὑ. τινά S.Tr. 584
, cf. Ar.Eq. 413: abs., to be conqueror, Hdt.6.9, 7.168.2 exceed, surpass, τινα D.19.342, etc.;τοὺς ἀπ' αἰῶνος OGI542.11
(Ancyra, ii A. D.);πάντας τῷ ὕψεϊ καὶ τῷ μεγάθεϊ Hdt.2.175
, cf. 110;τινὰ ἀναιδείᾳ Ar. Eq. 409
; θωπείαις ib. 890; ;ἔν τινι Str.1.1.2
.bδόσι χρημάτων ὑ.
surpass all,Hdt.
1.61;ἀρετῇ Id.9.71
; ὑπερβαλλόμενος πλήθεϊ with overpowering numbers, Id.3.21: [tense] pf. part. [voice] Pass., ὑπερβεβλημένη γυνή an excellent, surpassing woman, E.Alc. 153;φύσις ὑπερβεβλ. Pl.R. 558b
;ταφῆς τῆς μὲν ὑπερβεβλ., τῆς δὲ ἐλλειπούσης Id.Lg. 719d
: c. gen.,γόγγροι τῶν παρ' ἡμῖν ὑπερβεβλ. κατὰ τὸ μέγεθος Str.3.2.7
.II put off, postpone,τὴν ἀπόδοσιν Hdt.4.9
;τὴν συμβολήν Id.9.45
;εἰς ἄλλον καιρόν Phld.Rh.1.223S.
; but ἢν ὑπερβάλωνται ἐκείνην τὴν ἡμέραν.. συμβολὴν μὴ ποιεύμενοι if they let that day pass without fighting, Hdt.9.51: abs., delay, linger, Id.3.71,76, 7.206;εἰς αὖθις ὑπερβαλέσθαι Pl.Phdr. 254d
, cf. Arist.Rh.Al. 1420a8, 1438b6.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ὑπερβάλλω
См. также в других словарях:
υπερβάλλω — ὑπερβάλλω ΝΜΑ [βάλλω] 1. υπερβαίνω, υπερέχω, είμαι ανώτερος από κάποιον, ξεπερνώ κάποιον (α. «υπερβάλλει τους συναδέλφους του σε αποδοτικότητα» β. «μήτ ἄρ ὑπερβάλλων βοὸς ὁπλὴν μήτ ἀπολείπων», Ησίοδ.) 2. (η μτχ. ενεστ. ως επίθ.) υπερβάλλων, ουσα … Dictionary of Greek
